Vraag:

Natuurlijk gun ik het KNMI van harte, dat De Bilt het landelijk ijkpunt is omtrent het aantal zomerse en tropische dagen als het gaat om een officiële landelijke hittegolf (en in de winter het aantal vorst- en ijsdagen inzake een landelijke koudegolf).
Echter, als men streeft naar meer exacte weergegevens, zou het dan niet logischer en correcter zijn als men de gemiddelde dagtemperatuur neemt op basis van bijv. de 32 KNMI-stations in het land en zo bepaalt of er sprake is van een landelijke hittegolf (of koudegolf) ?

Immers, als de meeste stations op een dag minimaal 25 of 30 graden melden, maar De Bilt door lokale weersomstandigheden niet (bewolking, neerslag e.d.), geeft dat mijns inziens een vertekend beeld van de reële temperatuursituatie die dag, als De Bilt hier het enige landelijke ijkpunt is. Een mooi actueel voorbeeld hiervan is de maximum temperatuur op 5 september: in een brede strook rondom De Bilt overal 30+ graden (zie kaartje, blauw omcirkeld), maar in De Bilt zelf met 29,7° net niet. Kortom, mij lijkt het onjuist dat de gegevens van slechts één weerstation, De Bilt, in dezen als landelijk ijkpunt geldt. Anno 2022 komt mij deze zienswijze van het KNMI derhalve wat achterhaald voor. Zeker als men dus streeft naar meer exactheid. Deelt u wellicht (deels) mijn mening?

- Adriaan Slooff

Antwoord:

Peter Siegmund van het KNMI: Gemiddeld over de periode 1991-2020 zijn er per jaar 5 tropische dagen in De Bilt. Gemiddeld over 15 stations verspreid over Nederland zijn er per jaar 4,9 tropische dagen. Het verschil is dus klein. Ook voor andere variabelen is het verschil klein. Voor een lijst van de 15 stations zie de site van het KNMI - Achtergrondinformatie berekening klimaatnormalen 1991-2020.
De Bilt is mede daarom denk ik een goede maat voor het landelijk gemiddelde. Voordeel van De Bilt is ook dat de meetreeks lang is, sinds 1901. Lange meetreeksen hebben we verder alleen voor Vlissingen, De Kooy, Eelde en Maastricht, die gezien hun ligging niet representatief zijn voor het landelijk gemiddelde. Met een langere meetreeks is het beter mogelijk om klimaatverandering te kwantificeren.

Op 5 september was er inderdaad in De Bilt geen tropische dag en in de directe omgeving wel. Nog geen maand geleden (10 augustus) was het precies andersom (zie kaartje, blauw omcirkeld). Ik zie al met al geen goede argumenten voor een ander landelijk ijkpunt.