Klopt het dat de luchtdrukextremen in de winter groter zijn dan in het zomerseizoen?
Jens de Rijk, Amsterdam

Luchtdruk is heel duidelijk gekoppeld aan temperatuur. In het zomerhalfjaar zien we boven een verhit continent de lucht uitzetten. Lucht wordt lichter en stijgt op en drukt als gehele kolom dus minder op het aardoppervlak. Het gevolg is dat de luchtdruk aan de grond daalt. Evenzo geldt dat bij lucht die kouder wordt, de dichtheid toeneemt en zo de lucht zwaarder wordt en dus meer gaat drukken; de luchtdruk stijgt. De hoogste luchtdruk verwacht je dus bij de laagste temperatuur, en die vind je juist in het winterseizoen terug boven een ijskoud en  besneeuwd continent. Met name de gebieden in Siberië, het noorden van Rusland en soms ook Scandinavië zien in de maanden december, januari en februari luchtdrukstanden van meer dan 1045 hPa. Een extreem hoge luchtdrukwaarde ligt rond 1060 hPa, een waarde die alleen bij windstil  weer kan worden gehaald, in combinatie met een dik pakket sneeuw en luchttemperaturen van 30 graden onder nul.

Kijkend naar het verschil in luchtdrukextremen tussen zomer en winter moeten we ook de diepte van lagedrukgebieden in ogenschouw nemen.
Depressies zijn in de winter altijd dieper dan in de zomer, terwijl het in de zomer juist warmer is. Hier stuit je dus op een paradox. De verklaring ligt hem in het uitdiepingproces van depressies. De  lagedrukgebieden die zich in de zomer boven het continent vormen  door de hitte, kennen een ander mechanisme dan de diepe  stormdepressies in het winterseizoen. Deze laatste worden veroorzaakt door de activiteit van de straalstroom die juist in de winter sterk  aanwezig is. In de zomer zijn de temperatuurstegenstellingen tussen  noord en zuid duidelijk kleiner en dientengevolge is de straalstroom  zwakker. De straalstroom fungeert als een soort schoorsteen waar veel wind overheen staat. Die induceert stijgbewegingen dus drukdalingen  aan de grond. Bij een sterke straalstroom in de winter diepen  lagedrukgebieden boven de Atlantische Oceaan niet zelden uit tot onder de 950 hPa, terwijl in de zomer lagedrukgebieden meestal boven de 980 hPa blijven.

Rob Groenland

Heeft u ook een weervraag?  De redactie zal de leukste, interessantste en/of origineelste vragen beantwoorden in deze rubriek, én u maakt kans op publicatie in het Weer Magazine.

Stuur uw vraag per e-mail naar de redactie  of per post naar:
Redactie Het Weer Magazine
WG Plein 150 1054 SC AMSTERDAM