Opmerkelijke ozonlaag in ijskoude lucht

De meteorologische lente komt bij de tien koudste in honderd jaar. Met nog ruim een week te gaan is het niet ondenkbaar dat het zelfs de koudste lente wordt sinds 1962, in ruim vijftig jaar dus. Vooral maart was uitzonderlijk koud door koude luchtstromen uit Oost-Europa. De oostelijke stroming werd in stand gehouden door een zeer krachtig hogedrukgebied van Groenland naar Siberië en lagedruk boven Europa.


 

Natte sneeuw

Op 23 mei beleefde de lente van 2013 een dieptepunt. Op veel plaatsen wordt de 10 graden niet of amper gehaald. De Bilt noteerde maximaal 10,4 graden. In de nacht van 23 op 24 mei kwam het op enkele plaatsen tot vorst aan de grond. Normaal telt mei drie dagen met vorst aan de grond en ook midden in de zomer komt dat soms nog voor.

Bovendien vielen er verspreid over het land buien met enkele vlokken natte sneeuw in Lelystad en Stavoren op 23 mei. Dat is heel uitzonderlijk zo laat in de lente. Voor De Bilt is 17 mei 1935 de laatste datum in het seizoen waarop nog sneeuw is waargenomen. Landelijk zijn er in ons land op 2 juni 1975 nog een paar meldingen geweest van natte sneeuw door weeramateurs.

Afwijkende ozonlaag

Het koude weer van de afgelopen dagen heeft geleid tot een opmerkelijke verdeling van de hoeveelheid ozon in de ozonlaag hoog in de atmosfeer. Het KNMI laat regelmatig ballonnen op om de hoeveelheid ozon en de temperatuurverdeling op grote hoogte te meten.

Ozonsonde op 23 mei opgelaten in De Bilt met het verloop van de temperatuur met de hoogte (groene lijn) en van de hoeveelheid ozon (blauwe lijn). De paarse lijn is de grens van de troposfeer (tropopauze) aan, waarin het weer zich afspeelt

De ozonsonde van 23 mei leverde verrassende informatie op. Gewoonlijk wordt rond 22 kilometer hoogte de grootste hoeveelheid ozon gemeten, maar die dag bevond de meeste ozon zich 6 tot 16 kilometer hoogte, veel lager dus dan normaal.

Ozondeskundige Marc Allaart van het KNMI brengt de oorzaak van deze bijzondere ozonverdeling in verband met zeer koude lucht op ongeveer zeven km hoogte. Hier werd een temperatuur van -42 graden gemeten. Op deze hoogte bevond zich ook de tropopauze, de scheiding tussen de troposfeer en de ozonlaag.

Normaal is de tropopauze het koudste punt in de atmosfeer, maar op 23 mei was dat niet het geval. Hogerop in de ozonlaag is die dag een nog lagere temperatuur gemeten van -54 graden en was de hoeveelheid ozon normaal.

Bron: Knmi.nl, ‘Koudste lente in decennia.’