Storm Ciara zal de geschiedenis ingaan als de eerste storm in Nederland met een naam. Sinds 2019 krijgen Nederlandse stormen een naam toegewezen als het KNMI code oranje of rood uitgeeft voor windstoten. Waar komen deze liefkozende naamgevingen van stormen eigenlijk vandaan?

De ‘westgroep’

Vanuit het EUMETNET (een Europees netwerk van meteorologische instituten) wordt de naamgeving voor stormen in Europa gestroomlijnd. Hierbinnen zijn regionale groepen actief. Sinds september 2019 is Nederland aangesloten bij de ‘westgroep’ van het EUMNET, waarin het KNMI nauw samenwerkt met de weerdiensten van Groot-Brittannië (Met Office) en Ierland (Met Éireann), aangezien de meeste stormen vanuit deze landen naar Nederland over komen waaien. De westgroep maakt elk jaar in september, het begin van het stormseizoen, een nieuwe lijst met stormnamen bekend. Hiermee wil men het bewustzijn van gevaarlijk weer vergroten. Stormen krijgen pas namen toegewezen zodra ze minstens een sterkte van windkracht 8 hebben bereikt.

Namenlijst

In Groot-Brittannië en Ierland kan het publiek suggesties insturen voor stormnamen. In Nederland heeft dit jaar het KNMI zich ontfermd over een lijst met suggesties. Aan elke letter van het alfabet is een stormnaam gekoppeld, behalve aan de letters Q, U, X, Y en Z; deze worden niet gebruikt om te kunnen voldoen aan de internationale afspraken voor stormnamen. In 2020 zal de eerste storm ‘vrouwelijk’ zijn en Atiyah heten, de tweede storm is ‘mannelijk’ en krijgt de naam Brendan. Nederland heeft naast de namen Francis, Gerda, Iris, Olivia, Piet en Samir de namen Jan en Kitty ingebracht.

Jan verwijst naar Jan Pelleboer, de eerste weerman op radio en tv en naar Jan Buisman, historisch geograaf en schrijver van de boekenreeks ‘Duizend jaar weer, wind en water in de Lage Landen’. Kitty is vernoemd naar Kittie Koperberg, oorlogsslachtoffer van de Tweede Wereldoorlog. De Joodse bibliothecaresse trad in 1938 in dienst van het KNMI.

Geschiedenis van benamingen van hevige weersomstandigheden

Voor Nederland is Ciara een historisch moment, maar in andere landen is de naamgeving van tropische stormen al een bekend fenomeen. Ten tijde van de Tweede Wereldoorlog gaven meteorologen stormnamen op alfabetische volgorde; de eerste storm van het seizoen begon met de letter A, de tweede met een B, enzovoorts. Later kwamen Amerikaanse legermeteorologen met het idee om orkanen te benoemen naar vrienden of familie. Deze traditie van alfabetische namenlijsten werd vervolgens overgenomen door de Amerikaanse weerdienst en werden elke 4 jaar ververst. In 1970 stelde het National Hurricane Center voor om daar elke 10 jaar van te maken, waarbij de directeur namen van de vrouwelijke tak van zijn familie inlegde. De vrouwelijke namen werden in 1979, na protesten van feministen, afgewisseld met mannelijke namen. Tegenwoordig stelt de Wereld Meteorologische Organisatie (WMO) elke zes jaar een lijst op met namen voor tropische stormen.
Ook voor de namenlijst voor tropische stormen in Australië is de WMO tegenwoordig eindverantwoordelijk. Voorheen werden voor deze stormen letters uit het Griekse alfabet gehanteerd. Later werden ze benoemd naar politici die de verantwoordelijke meteoroloog in Queensland simpelweg niet mocht.

Overwaaiende stormen

Een storm krijgt de naam in haar geboorteplaats toegewezen, in dit geval Noord-Ierland. Aangezien Noord-Ierland aangesloten is bij de ‘westgroep’ van het EUMETNET, krijgt de storm de naam uit dat namensysteem toebedeeld: Ciara. Wanneer een storm over andere landen waait, blijft de storm haar ‘geboortenaam’ behouden. Uitzondering op de regel is Duitsland; die hanteren een commercieel systeem, waar je je eigen hoge- en lagedrukgebieden kan ‘kopen’ bij DWD, het Duitse weerinstituut. Om deze reden heet Ciara in Duitsland Sabine, omdat de storm door een gebied heen ging dat een dame genaamd 'Sabine Kaufmann' had geadopteerd.

Storm Dennis

Na Ciara komt nu ook broertje Dennis op gang op de Britse eilanden. Het is nog maar de vraag in welke mate Nederland hier iets van mee gaat krijgen, maar het kan nooit kwaad om voorbereid te zijn!

Foto van Network Rail [CC-BY-SA 4.0}, wikimedia commons.