Het is deze maand 50 jaar geleden dat orkaan Bhola een van ’s werelds dodelijkste natuurrampen veroorzaakte in Oost-Pakistan (nu Bangladesh) en West-Bengalen (India). Naar schatting vielen hierbij tussen de 300.000 en 500.000 doden. Wat is er intussen veranderd op het gebied van waarschuwingen en noodhulp?

Hoe werd de ontwikkeling van de orkaan 50 jaar geleden gevolgd?

Een Amerikaanse satelliet, die één keer per dag de Golf van Bengalen passeerde, volgde toentertijd de ontwikkeling van Bhola. Het Indiase Meteorologische Instituut meldde op 9 november 1970 het ontstaan van een nieuwe storm, in die tijd nog naamloos. Daarnaast ontvingen ze windwaarnemingen van schepen in de buurt van de orkaan. Het is onduidelijk wat er precies naar het weerbureau van Oost-Pakistan is gecommuniceerd. Oost-Pakistan werd, door de moeilijke politieke situatie, helaas niet of te laat gewaarschuwd. Hierdoor werd de lokale bevolking vokomen overvallen door de storm. Ook de reddingsoperaties kwamen traag op gang. Dat leidde tot veel slachtoffers, voornamelijk door het overstromen van de Gangesdelta.

Verbeterde waarschuwingsprogramma’s

Hoewel er rond 1970 al waarneem- en waarschuwingsprojecten waren voor cyclonen, verliep de uitvoering hiervan nog traag. Het enige positieve aan de orkaan Bhola is dat het de ontwikkeling daarvan heeft versneld. En niet alleen bij de Verenigde Naties maar ook bijvoorbeeld bij het Rode Kruis en de Rode Halve Maan (IFRC). Hiervoor ontwikkelde de Wereld Meteorologische Organisatie (WMO) in 1980 een nieuw waarschuwingsprogramma, dat nog steeds wordt gebruikt. De wereld is daarbij verdeeld in verschillende regio’s waarin Tropical Cyclone Centres en nationale weerbureau’s samenwerken. Zo heeft het KNMI bijvoorbeeld voor Bonaire, St. Eustatius en Saba contact met het regionale centrum in Miami. Vandaag de dag worden vooral verwachtingen van de impact van het weer verder ontwikkeld.

Wereld is desondanks kwetsbaarder voor orkanen

Sinds zijn oprichting in 1971 heeft Bangladesh snel verbeteringen doorgevoerd. In 1991 werden inwoners bij een zwaardere orkaan 2-3 dagen tevoren gewaarschuwd, waardoor het sterftecijfer veel lager lag. Hoewel de waarschuwingsprogramma’s verbeterd zijn, is de wereld toch kwetsbaarder geworden voor cyclonen. Dit komt door klimaatverandering, zeespiegelstijging, bevolkingsgroei en verstedelijking.