April doet ons verblijden met een staal van alle jaargetijden

We hebben het al eerder over de grilligheid van april gehad. Vele spreuken gaan erover. Met recht: er is geen maand die grilliger kan zijn dan april. Zelfs de herfstige tegenhanger, oktober, biedt vaak minder wisselvalligheid dan een doorsnee aprilmaand. Alleen maar mooi lenteweer is zeldzaam, maar aprilmaanden met vooral regendagen en/of winterweer komen ook haast niet voor.

Soms valt er in april nog veel sneeuw en kan het ’s nachts zelfs matig vriezen. Berucht bij fruittelers! Hagel- en sneeuwbuien komen bijna elke aprilmaand voor. Hierbij waait de wind doorgaans vanuit de noordhoek. Beroemd is de zware sneeuwval op 11 april 1978 toen er op Schouwen- Duiveland en omgeving tot 20 cm sneeuw viel.

Maar ook echt strandweer met temperaturen tot zo’n 25 graden behoort bij veel zon en een warme zuidelijke wind tot de mogelijkheden, al zullen weinigen zich in de nog koude zee (rond 10 °C) wagen. Zelfs in een enkele aprilmaand kunnen al die uitschieters voorkomen, soms zelfs binnen een week! Dit valt deels te verklaren door de grote temperatuurverschillen tussen Noord- en Zuid-Europa. In het Middellandse Zeegebied is het al volop zomer terwijl de zomer in Frankrijk en Zuid-Duitsland aan het warmlopen is. Op hetzelfde moment kan er in de noordelijke helft van Scandinavie nog
een dik pak sneeuw liggen en vrieskou heersen.

Dichterbij huis is het Noordzeewater nog koud, maar tegelijkertijd staat de zon ’s middags zeker later in april al hoog aan de hemel. De zonkracht kan dusdanig zijn dat je flink kunt verbranden. Dit zal vooral gebeuren als er met een noordenwind heldere en droge arctische lucht wordt aangevoerd. Uit de wind en in de zon is het dan snel warm. Bij aanlandige wind heb je aan het strand dan misschien een winterjas nodig, maar in een duinpannetje, wat landinwaarts kun je al best zonnen.

Soms is april zelfs  en echte zomermaand, zoals in 2011 toen het op vier dagen in De Bilt 25.0 graden of warmer werd en op dertien dagen warmer dan 20 graden! In ondiepe meertjes landinwaarts kon toen al lekker gezwommen worden. Flink stormen kan het ook. De zware storm op 2 april 1973 staat zelfs op de derde plaats in de stormen top-10. Ook stormen hangen samen met grote temperatuurverschillen
tussen noord en zuid. Het weer in april hangt dus nauw samen met de windrichting en we weten allemaal dat die in Nederland vaak verandert. Een gevecht tussen de winter in het noorden en de zomer in het zuiden. De spreuk zegt het: in april kun je alles verwachten!

Tekst Arie Verrips

Dit artikel is verschenen in Het Weer Magazine 2 2013