Klimaatverandering is van alle tijden, maar sinds de industriële revolutie in de negentiende eeuw heeft de mens een aanzienlijk invloed op het wereldwijde klimaat. In Nederland zijn de gevolgen van klimaatverandering ook zichtbaar. Denk aan de extreme hittegolf van 2018, waarbij temperaturen opliepen tot meer dan 40 graden. Maar daar blijft het meestal niet bij. Ook de zeespiegel stijgt, de winters zijn zachter en natter en het weer wordt steeds extremer.

Zomers en winters

Een van de gevolgen van klimaatverandering is goed te merken tijdens de zomers en de winters. De zomers worden steeds droger. De opwarming van de aarde speelt hierin een rol. Er zijn periodes waarin er natte zomers zijn met meer neerslag, gevolgd door drogere zomers met meer zon en weinig neerslag. Onderzoek heeft echter uitgewezen dat de opwarming zorgt voor drogere zomers op de langere termijn. Belangrijkste oorzaak is de wind die vanuit het oosten onze kant opwaait die vaak droge lucht aanvoert. Daarbij vindt er uitdroging van de grond plaats, waardoor meer water verdampt en het dus ook droger wordt. Een andere ontwikkeling rondom de zomers, is het ontstaan van korte en felle buien, waarbij in korte tijd (lokaal) veel neerslag kan vallen.

Net als de zomers, worden ook de winters steeds warmer. Dit jaar (2024) bedroeg de gemiddelde temperatuur 6,3 graden. Normaal bedraagt de temperatuur 3,9 graden. Ook had de winter van 2023-2024 geen ijsdagen. IJsdagen zijn dagen waarbij de temperatuur overdag niet boven het vriespunt uitkomen. Deze winter telde 22 vorstdagen, terwijl 35 normaal is. Een andere opvallende trend is dat dit jaar de warmste februari ooit is gemeten sinds het begin van de metingen in 1901. Daarnaast komen er vaker stormen voor. Dit jaar hebben we maar liefst zeven stormen gehad tijdens de winterperiode: Elin, Pia, Gerrit, Henk, Isha, Jocelyn en Louis.

Zeespiegel

Nederland ligt grotendeels onder de zeespiegel, wat ons land ook kwetsbaar maakt voor overstromingen vanuit de zee. Sinds het begin van de meteorologische metingen in 1901, is het niveau van de zee met 22 centimeter toegenomen. Op jaarbasis is dat gemiddeld 1,8 millimeter. De verwachting is dat het zeespiegelniveau in 2050 met 15 tot 45 centimeter is gestegen. Om het stijgende zeewater wat af te remmen hebben veel landen wereldwijd afspraken gemaakt op de mondiale opwarming onder de twee graden te houden. Maar zelfs als dat lukt, zal de zeespiegel blijven stijgen. Als we blijven uitstoten zoals we nu doen, zal na 2300 de zee met 1,5 tot 7 meter stijgen op jaarbasis. In het scenario van lage uitstoot is dat 30 centimeter tot 3 meter.

Droogte

Klimaatverandering kan in Nederland zorgen voor wateroverlast, in de vorm van overstromingen. Maar droogte vormt ook een bedreiging in ons land. Droogte ontstaat door langdurige hitte, met name in de zomer. Droogte kan ervoor zorgen dat oogsten mislukken en dat de bodem daalt. In natuurgebieden zoals bossen en heiden, kunnen gemakkelijker natuurbranden ontstaan. Denk aan bosbrand of heidebrand, waarbij bomen en grassen worden vernietigd. Droogte is een van de vier kennisdossiers die het Nederlandse weer beschrijven onder invloed van klimmaatverandering. Naast droogte heeft Nederland ook te maken met: wateroverlast, hitte en overstroming.

Bron:
- KNMI (zomer)
- KNMI (winter)
- Unie van Waterschappen
Klimaatadaptatie Nederland