Home » Artikelen » Herfst 2018, zonnigste herfst in ruim een eeuw

Herfst 2018, zonnigste herfst in ruim een eeuw

Temperatuur en weersverloop

Met in De Bilt een gemiddelde temperatuur van 11,1 °C tegen 10,6 °C normaal was de herfst vrij zacht. September begon rustig met een hogedrukgebied boven onze omgeving. Vanaf 5 september trok een lagedrukgebied noordwaarts over het land en veroorzaakte grote neerslaghoeveelheden in met name het westen van het land. Daarna keerde vanaf 8 september het rustige weer terug en passeerde slechts een enkele storing. Op 18 september liep in een zuidelijke stroming voor een koufront uit de temperatuur in Maastricht op tot de tropische waarde van 30,0°C, de landelijk hoogste temperatuur deze herfst. Vanaf 21 september werd het een aantal dagen wisselvallig. De laatste week werd gekenmerkt door rustig en zonnig weer, maar door de overheersende noordelijke wind was het de meeste dagen fris. Ook ’s nachts daalde de temperatuur flink. Op 29 september kwam het voor het eerst na de zomer tot vorst met in Twente -0,8 °C. In De Bilt kwam het een dag later ook onder het vriespunt, -0,1 °C. Daarmee was het de eerste officiële vorstdag (minimumtemperatuur lager dan 0,0 °C ) van deze herfst. De gemiddelde temperatuur in september was uiteindelijk met 14,7 °C een fractie boven de normale waarde van 14,5 °C.

Oktober was een zachte maand met in De Bilt een gemiddelde temperatuur van 11,9 °C tegen 10,7 °C normaal. De eerste dagen van oktober was er sprake van wisselvallig weer met temperaturen die iets onder normaal lagen voor de tijd van het jaar. Al snel werden echter hogedrukgebieden bepalend voor het weer. Er volgde een opmerkelijk warm tijdvak met droog, vaak zonnig weer. In het zuidoosten waren er negen warme dagen op rij (maximumtemperatuur 20,0 °C of hoger), van 12 tot en met 17 oktober was het er zelfs zomers warm (maximumtemperatuur 25,0 °C of hoger). In De Bilt werd het op 13 oktober 26,3 °C, zo hoog was daar de temperatuur zo laat in het jaar in ruim een eeuw nog niet geweest. Vanaf 18 oktober draaide de wind naar het noordwesten en later naar het noorden waardoor de temperatuur geleidelijk daalde. Aan het einde van de maand lagen de maxima op veel plaatsen ruim onder de 10 °C en was het in de wind soms ronduit guur. Met een gemiddelde temperatuur van ca. 6,8°C was november iets zachter dan het langjarig gemiddelde van 6,7°C. Het was daarmee bovendien de achtste maand op rij die warmer was dan normaal. Ook november kende gure dagen onder invloed van een stevige oostenwind. De eerste helft van de maand was het nog zacht, met op 6 november in Westdorpe 20,4°C. In De Bilt werd het die dag 19,0 °C, een record voor november. In de tweede helft van de maand daalde de temperatuur echter tot (ver) onder normaal. Op 24 november werd het in Leeuwarden -5,6 °C, de laagste temperatuur deze herfst. De laatste drie dagen van de maand draaide de wind naar het zuidwesten en liepen de temperaturen weer op tot ruim boven normaal. De herfst telde in De Bilt in totaal twee zomerse dagen, 26 warme dagen en vier vorstdagen. Normaal zijn dit er respectievelijk twee, twaalf en zeven.

Droogte

Na een zeer droge zomer volgde een zeer droge herfst met gemiddeld over het land 119 mm neerslag tegen een langjarig gemiddelde van 243 mm. Alle drie de maanden lag de neerslaghoeveelheid ruim onder het langjarig gemiddelde. In september viel landelijk gemiddeld 52 mm, in oktober 41 mm en in november 26 mm, tegen respectievelijk 78, 83 en 82 mm normaal. Het natst was het in het westen en noorden van het land met in Rotterdam 178 mm. In het zuidoosten viel het minst met in Arcen slechts 59 mm. Het potentiële neerslagtekort had landelijk gemiddeld op 8 augustus de hoogste waarde (309 mm), maar door het aanhoudend droge weer bleef het tekort ook in september gemiddeld over het land rond de 300 mm schommelen. Er waren echter grote regionale verschillen. In het (noord)westen daalde het tekort door de regen, in het zuidoosten werd het hoogste tekort pas ver in september bereikt. Het neerslagtekort van 309 mm komt eens in de circa 30 jaar voor.

Op 5 september viel er tijdens onweersbuien op grote schaal regen in en rond het Groene Hart, in enkele uren tijd 50-100 mm, lokaal zelfs meer dan 170 mm. Deze regen veroorzaakte met name in het gebied rond Boskoop grote wateroverlast. Ook 6 en 7 september viel er in het westen en later in het noorden nog veel neerslag met lokaal 20-25 mm. Op 21 september was het langs de kust stormachtig en trokken in de ochtend en avond onweersbuien over het land die gepaard gingen met zeer zware windstoten. Tot storm kwam het deze herfst echter niet. Op 23 september regende het langdurig in een groot deel van het land. De meeste regen viel die dag in het zuiden van het land, circa 20 mm. Oktober was tot de 25ste uitzonderlijk droog. Daarna werd het wisselvallig. Op de 27ste viel er in het zuidwesten 10 tot 40 mm regen. De helft van de totale maandsom, landelijk gemiddeld 20 mm, viel op 30 oktober toen een actieve depressie vanuit de Alpen over het land noordwaarts trok. Ook november was zeer droog, met slechts 26 mm tegen een langjarig gemiddelde van 82 mm. De eerste natte sneeuw van het seizoen viel in het noordoosten van het land op 20 november. In De Bilt viel 113 mm neerslag tegen 241 mm normaal. Daarmee eindigt deze herfst daar in de toptien van droogste najaren sinds 1901.

Zeer zonnig

De herfst was zeer zonnig. Het aantal uren zonneschijn lag met gemiddeld over het land 464 uur ruim boven het langjarig gemiddelde van 320 uur. Alle drie de maanden waren zeer zonnig. November had een zeer zonnig begin maar eindigde de laatste week met zeer somber weer. Het zonnigst was het in het zuiden van het land met in Westdorpe 494 uren zon, het somberst langs de westkust, met in Wijk aan Zee 417 uren zon. In De Bilt scheen de zon 457 uur tegen 314 uur normaal. Het was daar de zonnigste herfst sinds het begin van de regelmatige waarnemingen in 1901.