Temperatuur en weersverloop
2016 was in haar geheel een zeer warm jaar. Met een gemiddelde temperatuur van 10,7 °C komt 2016 net in de top-10 van warmste jaren sinds 1901. Dit past in de trend van een opwarmend klimaat. Er waren dit jaar veel tijdvakken die opvallend warm of juist koud waren voor de tijd van het jaar, dan wel nat of droog.

Het jaar ging zacht van start, tot halverwege januari lag de temperatuur in het midden en zuiden van het land boven normaal. In het noordoosten draaide de wind vanaf 3 januari echter naar oostelijke richtingen en werd koude lucht aangevoerd. Hoger in de atmosfeer werd echter nog wel zachte lucht aangevoerd en dit leidde op grote schaal tot ijzel. Deze situatie hield aan tot donderdag 7 januari. Eind januari werd het opnieuw overal zeer zacht.

Ook in februari wisselden zachte en wat koudere tijdvakken elkaar af, maar februari in haar geheel was een zachte maand. De lente begon laat. Zowel maart als april kenmerkten zich door perioden met een noordelijke stroming waardoor het soms koud weer was met tot ver in april ook winterse buien. In mei daarentegen overheerste de warmte. Van 6 tot en met 12 mei was het, met uitzondering van de 10de, regionaal zomers warm. Tijdens dit tijdvak waren de nachtelijke minima, soms niet lager dan 13 - 15 °C, uitzonderlijk hoog voor de tijd van het jaar. Doordat het tijdens de nachten weinig afkoelde was ook de etmaalgemiddelde temperatuur soms ruim 20 °C, ook dat zijn uitzonderlijk hoge waardes.

Alle drie de afzonderlijke zomermaanden waren warmer dan normaal. De hoge gemiddelde temperatuur werd vooral veroorzaakt door de nachten die vaak warmer dan normaal verliepen. Overdag was de positieve afwijking ten opzichte van de normale waarde veel minder groot en lange tijd bleef het aantal warme en zomerse dagen achter bij het langjarige gemiddelde. Door het uitzonderlijk warme weer aan het einde van augustus zijn de aantallen nog opgelopen. Ook het aantal mooi-weerdagen bleef achter bij normaal.

De zomer telde dertien van dergelijke dagen, waarvan zes in de tweede helft van augustus. Het normale aantal bedraagt twintig mooiweer- dagen. De warmte zette zich voort in september, die volop zomers was. Met 17,3 °C gemiddeld was het in De Bilt de op twee na warmste september sinds het begin van de waarnemingen in 1706. Oktober en november verliepen juist kouder dan normaal. Eind november en begin december waren er koude nachten onder invloed van hogedrukgebieden. December verliep verder meest zacht maar eindigde koud met mist.

Zonneschijn 
Met landelijk gemiddeld 1881 uur zon was 2016 zeer zonnig. Normaal is 1643 uur. In De Bilt komt 2016 met 1812 uur op de negende plaats van zonnigste jaren sinds 1901. Vrijwel alle maanden waren zonniger dan normaal met als uitschieters september, december en in iets mindere mate november. Juni was de enige sombere maand. Aan de kust scheen de zon het meest.

De zonnigste plaats was De Kooy met 2046 zonuren, wat bijna 300 uur meer dan normaal is. Het minst zonnig was het met 1718 uur in het zuiden van Limburg. Toch is dit nog altijd 150 uur meer dan normaal. Neerslag Met landelijk gemiddeld ongeveer 757 mm neerslag was 2016 een vrij droog jaar. Normaal valt gemiddeld over het land 849 mm. Het noorden was het droogst. Daar viel ongeveer 150 mm minder dan normaal. Het droogste KNMI-station was Stavoren, daar viel slechts 587 mm.

In het westen en zuiden was het wat natter dan normaal. Het natste KNMI-meetpunt was Rotterdam met 871 mm. De maand juni was zeer nat met in het zuidoosten recordhoge neerslagsommen, tot 277 mm in Ysselstein (Limburg). In het zuiden en oosten van het land waren er in 2016 herhaaldelijk zware onweersbuien die zich vaak langzaam verplaatsten waarbij lokaal veel neerslag viel.

In de avond van 23 juni zorgden hagelstenen van 5 tot 10 cm in het zuidoosten op enkele plaatsen voor grote schade. Januari en februari waren ook natte maanden. September en december waren daarentegen zeer droge maanden. Sneeuw kwam weinig voor. In het noordoosten lagen tijdens de koude periode van 3 tot en met 7 januari plaatselijk enkele centimeters sneeuw en van ongeveer 16 tot en met 22 januari lag daar een sneeuwlaag van circa 5 tot 10 cm.

Dit artikel is eerder verschenen in Het Weer Magazine 1 2017