De 41-jarige Samy Jacobsen liep langs de rotsen bij Suðuroy op de Faeröer eilanden, toen hij opeens iets vreemds zag: er steeg uit de golven van de zee een wervelwind van water boven de rotsen uit. Hij keek toe hoe de tornado langs de 470 meter hoge Beinisvørð klif omhoogklom. Dit fenomeen is ook in Nederland te zien en staat hier bekend als een waterhoos.

Een waterhoos is een snel om zijn as draaiende kolom van warme, opstijgende lucht, die eruitziet als een soort slurf onder een wolk. Een waterhoos ontstaat als stijgende warme lucht onder een onweersbui zorgt voor een aanzuigende werking op de koude lucht boven de bui. De lucht stroomt dan in een spiraalvormige beweging en met grote kracht naar de bui toe. De stijgende lucht gaat steeds harder draaien, uiteindelijk wordt de hoos zichtbaar als de lucht bij het opstijgen snel afkoelt en de waterdamp in de lucht condenseert. Onder deze voorwaarden vormt zich de kenmerkende 'slurf' onder een bui.

Waterhozen in Nederland

Waterhozen komen vooral voor in de periode tussen halverwege juli tot eind september. In Nederland zijn er jaarlijks tientallen waterhozen te zien boven de Noordzee, de Waddenzee en het IJsselmeer. Een waterhoos verliest meestal zijn kracht zodra hij boven land komt, omdat de oppervlaktetemperatuur van het land vaak lager is dan die van het water en dus het benodigde temperatuurverschil voor de opwaartse luchtbeweging wegvalt.

Waterhozen worden al geruime tijd als ernstige gevaren op de zee gezien. Het wordt dan ook aanbevolen om altijd een flinke afstand van deze stormen te houden en om op zee altijd naar de weerberichten te luisteren. Als een waterhoos aan landt komt, behoudt hij zelden voldoende windkracht om schade aan te richten. Waterhozen die schade en slachtoffers veroorzaken op het vaste land veroorzaken zijn daarom zeldzaam, maar komen wel voor. De Malta-tornado in 1555 bijvoorbeeld, was de eerste waarneming van een dodelijke waterhoos. De hoos trof de haven van Valletta en eiste daar honderden levens en bracht daarnaast vier galeien en talloze andere boten zinken.

Een waterhoos bij de Florida Keys. Foto: Dr. Joseph Golden, NOAA, CC BY 2.0.