In de zomer oostenwind en  avondrood, leggen de warmte bloot

We hebben het wel eens over ochtendrood - regen in de sloot. Omdat regengebieden in ons land meestal vanuit het westen komen, kan de eraan vooraf gaande bewolking - rond het tijdstip van de zonsopkomst in het oosten - rood gaan kleuren, waarna de regen zich aandient.

Avondrood belooft gewoonlijk de komst van heel ander weer. De weerspreuk van deze keer komt vaak uit. Tijdens een periode met oostenwind in de zomer dat het stabiele en warme weer vaak langere tijd aanhoudt - soms zelfs wekenlang. Een oostenwind bij ons duidt op de aanwezigheid van een niet zelden standvastig hogedrukgebied boven Noord- of Noordoost-Europa.

In de winter levert dit vrieskou op, maar in de zomer juist warm weer. Dit komt omdat het vasteland van  Europa dankzij langdurige zonneschijn in de zomer sterk wordt opgewarmd. De lucht wordt dan niet alleen opgewarmd maar wordt ook droog. Boven land kan maar weinig vocht worden opgenomen, bovendien kan warme lucht veel meer vocht bevatten dan koele lucht.

Tijdens de nachten kan de relatief droge lucht weer redelijk afkoelen zodat de temperatuur overdag niet zeer hoog wordt. Tropische dagen met maxima van 30 graden of wat hoger zijn evenwel mogelijk. Hierdoor zullen er bij een dergelijke situatie ook niet zo snel onweersbuien ontstaan die het zomerweer bij ons  uiteindelijk bederven.

Voor het ontstaan van onweersbuien is immers niet alleen een groot temperatuurverschil tussen de lucht op leefniveau(in de zomer warmte) en die op grote hoogte nodig, maar ook vocht, zodat zich wolken kunnen vormen. Lucht die vanuit het zuiden wordt aangevoerd, bevat vaak veel vocht vanuit het westelijk Middellandse Zeegebied en is soms ook warmer. Bovendien zien we dan vaak grote temperatuurtegenstellingen ontstaan tussen het westen van Europa en het midden - niet erg bevorderlijk voor de stabiliteit van het warme zomerweer!

Avondrood duidt op stof en andere fijne deeltjes in de atmosfeer. De zonnestraling wordt bij laagstaande zon vooral door het stof gebroken, waardoor we vooral rode of gele kleuren zien, vooral als er zoals op de foto hoge bewolking overdrijft. En dat stof komt door de thermiek overdag tijdens warm weer in de atmosfeer terecht. Dit kan natuurlijk ook bij zuidenwind, maar bij oostenwind is het zomerse weer dus doorgaans standvastig en wordt er veel warmte bloot gelegd.

Tekst: Arie Verrips