Al dagen heeft niet alleen Zuid-Limburg, maar ook Duitsland en België veel last van het extreem hoge water. Overstromingen zorgen voor veel schade aan huizen en veroorzaken zelfs dodelijke slachtoffers. Hoe kan het zo snel misgaan?

Extreem veel regen

In Zuid-Limburg zijn ze wel wat gewend wat betreft wateroverlast, maar grootschalige evacuaties, militairen die te hulp schieten en ondergelopen snelwegen… Dat zijn taferelen van heel ander niveau. Op sommige plaatsen is er meer dan 100 millimeter regen gevallen. Ter vergelijking: in de hele maand juli valt in Nederland gemiddeld 75 millimeter.

Door de grote hoeveelheid regen is de bodem volledig verzadigd en zijn de waterbekkens volgelopen. Hierdoor zoekt het water een andere uitweg en komt het in laaggelegen dorpen terecht, met alle gevolgen van dien.

Hoge waterstanden in de rivieren

De regenval veroorzaakt nog een tweede probleem, namelijk extra hoge waterstanden in de rivieren. Han Frenken van Waterschap Limburg legt bij 1Limburg uit wat dat precies betekent. ‘‘Omdat dit buiencomplex zich uitstrekt tussen Duitsland, Limburg en België, zie je dat het peil in de Maas sterk stijgt. De Limburgse beken kunnen daar hun water niet kwijt. Dus dan moeten we pompen inzetten om dat weg te pompen, anders krijg je wateroverlast.’’

Oplossingen Rijkswaterstaat

Het is niet de eerste keer dat Limburgse dorpen onder water hebben gestaan. In 1993 en 1995 overstroomden Itteren en Borgharen bij Maastricht doordat de Maas buiten zijn oevers trad. Na deze gebeurtenissen werden de dijken versneld versterkt en kwam Rijkswaterstaat met projecten om de rivieren meer ruimte te geven, met overloopgebieden. Deze dorpen zijn daardoor nu beter beschermd. ‘‘De overloopgebieden zullen nu vol lopen en dat zal helpen om de piek in de Maas lager te krijgen,’’ vervolgt Frenken.

Zelf zegt Rijkswaterstaat dat ze de afgelopen jaren wel eens last hadden van onbegrip als het ging om het verhogen van de rivierdijken. ‘‘Mensen hebben daar in het verleden vraagtekens bij gezet, omdat het de laatste jaren heel droog was in de zomer. Maar nu zie je dat het nodig is.’’

Extreem weer door klimaatverandering

De extreme regenval is volgens weerkundigen geen direct gevolg van de klimaatverandering, maar toch draagt dit er wel aan bij dat extreem weer vaker voorkomt. Ingenieursbureau Arcadis maakt voor een aantal Limburgse gemeenten analyses van waar de kwetsbaarste plekken zitten bij wateroverlast. Daarover zegt Sabrina Helmyr, commercieel directeur water bij Arcadis, het volgende: ‘‘We maken modellen die stimuleren hoeveel water er naar riolering gaat, hoe het zich verspreidt door de straten en dan adviseren wij gemeenten. Wat voor maatregelen kan je nemen?’’

Op dit moment leggen waterschappen al veel buffers aan om te voorkomen dat water de lagergelegen dorpen en steden instroomt. "Die buffers zouden op nog veel meer plekken kunnen. We proberen het water vast te houden waar het valt. Overal regentonnen. Alle platte daken in Nederland moeten groene daken worden, zodat het water daar opgevangen kan worden en het vertraagd naar de riolering gaat. Ga parkeerplaatsen niet asfalteren, maar zorg dat het water de grond in kan." Nadeel is wel dat het enorm kostbaar is om voor alle mogelijke vormen van wateroverlast met technische oplossingen te komen. "Als je het allemaal wilt aanpassen aan buien die een keer in de honderd jaar voorkomen, dat is zo'n enorme investering.’’