In Nederland kennen we bepaalde vormen van extreem weer, maar veel verder dan heel nat (of heel koud) komen we niet vaak. Toch komen er, - mede door - klimaatveranderingen, steeds vaker extreme weervormen voor. We zetten 5 interessante weerfenomenen voor je op een rij.

Valwind

Een valwind, of downburst komt alleen voor bij grote onweersbuien. Onweer kan groeien tot grote hoogte en ontstaat doordat warme lucht opstijgt, en koude lucht omlaag beweegt. De onweersbuien kunnen een hoogte van 14 kilometer bereiken en daar vriest het zo’n 60 graden, waardoor de koude lucht nog sterker afkoelt, en naar beneden valt. Dit veroorzaakt sterke wind op de grond, die snelheden kan bereiken tot wel 250 kilometer per uur. Zoals je je wel voor kunt stellen brengt dit de nodige ravage met zich mee. Zo ook in Nederland komt dit voor. Op 18 juni 2021 nog in het Utrechtse Leersum. Hier zie je wat een valwind met je tuin kan doen.

Bolbliksem
Bolbliksem is een wat ongrijpbaarder fenomeen. Waar sommigen misschien denken aan een unidentified flying object, denken anderen aan bolbliksem. Dit onverklaarde fenomeen kan ontstaan wanneer er zwaar onweer is geweest. Het betreft een bliksemachtige bal met een diameter van zo’n 40 centimeter. Bolbliksem is niet te voorspellen, en er kan alleen maar gespeculeerd worden over wat het precies is. Ook zijn er meldingen van bolbliksem op klare, onbewolkte dag. Eén theorie is dat er bij zwaar onweer bepaalde zwak brandbare moeras- of rioolgassen ontbranden en dat dat de bollen doet ontstaan. Maar omdat bolbliksem zo onvoorspelbaar is, is dit bijna niet wetenschappelijk na te gaan. Hou je ogen dus goed open, misschien zie je dit verschijnsel wel voorkomen!

Een normale bliksemontlading die door overbelichting verward kan worden met bolbliksem. Waargenomen in Maastricht op 28 juni 2011. Afbeelding: WikiMedia Commons, Joe Thomissen.

Lenswolk

De lenswolk, in de literatuur ook wel Altocumulus lenticularis genoemd zul je in Nederland minder snel waarnemen. Deze wolkenvorm zie je alleen bij bergen. Deze wolk wordt veroorzaakt doordat wind een berg tegenkomt en dan omhoog moet. Die opwaartse luchtverplaatsing stopt niet als de berg z’n piek heeft bereikt, maar gaat tot hoog boven de berg door. De lucht stijgt, koelt af, en raakt verzadigd met vocht, waardoor er een wolk ontstaat. Verderop daalt de lucht weer, waardoor het warmer wordt en onverzadigd raakt; de wolk lost daar weer op. Dit heeft het resultaat dat een lenswolk vaak een tijdlang op dezelfde plek blijft hangen. Overigens is een lenswolk geen teken dat er mooi weer aan zit te komen: er is juist kans op regen.

Een Altocumulus lenticularis boven de Mayon-vulkaan. Afbeelding: Wikimedia Commons, Patryk Reba.

Vuurregenboog

Een bijzonder fenomeen waarvoor je even met het vliegtuig moet: de vuurregenboog. Hoewel dit verschijnsel niets met vuur te maken heeft, snappen we de naam wel: het lijkt net alsof er een wolk in de fik staat, maar dan in regenboogkleuren. Het verschijnsel doet zich voor door kleine ijskristallen hoog in de lucht. Deze werken als een soort prisma’s, en als de zon er hoger dan 58 graden op staat, dan lijkt het op een vuurregenboog. In Europa staat de zon helaas niet op de goede hoek om dit te zien, maar in de Verenigde Staten is ‘ie al meerdere malen gespot.

Een vuurregenboog in Michigan, Verenigde Staten. Afbeelding: Wikimedia Commons, Dehk.

Bloedregen

Deze is misschien wat bekender, we hebben ‘m in Nederland soms ook in kleine mate: bloedregen. Het gaat hier natuurlijk niet om echt bloed, maar om woestijnzand. Als er in een woestijngebied een zandstorm plaatsvindt, kan er woestijnstof in de lucht terechtkomen. Als er op zo’n moment een sterke luchtstroom van zuid naar noord is, kan er woestijnzand in Nederland neerregenen.

Bloedregen in Duitsland. Afbeelding: Sabine Dirksen, Pixabay.