Als het over klimaatverandering gaat, denken de meeste mensen meteen aan CO₂. Maar er is nóg een krachtig broeikasgas dat een grote rol speelt bij de opwarming van de aarde: methaan (CH₄). Dit gas is na CO₂ de belangrijkste veroorzaker van klimaatverandering en is verantwoordelijk voor ongeveer een derde van de opwarming tot nu toe. Minder methaan uitstoten kan op korte termijn een groot verschil maken. Maar waarom eigenlijk?

Wat is methaan en waar komt het vandaan?

Methaan is een kleurloos en geurloos gas dat van nature vrijkomt uit moerassen en andere natte gebieden. Maar menselijke activiteiten hebben de hoeveelheid methaan in de atmosfeer flink verhoogd. De belangrijkste bronnen zijn:

• Veeteelt – Koeien en andere herkauwers produceren methaan tijdens hun spijsvertering. Dit wordt ook wel ‘enterische fermentatie’ genoemd.
• Rijstvelden – Overstroomde rijstvelden creëren een zuurstofarme omgeving waarin bacteriën methaan produceren.
• Olie- en gaswinning – Bij de winning van fossiele brandstoffen lekt methaan vaak onbedoeld weg in de atmosfeer.
• Afvalstortplaatsen – Organisch afval dat in zuurstofarme omstandigheden ontbindt, zoals op vuilnisbelten, produceert methaan.

Waarom is methaan zo’n krachtig broeikasgas?

Methaan is op korte termijn veel krachtiger dan CO₂: per molecuul warmt het de aarde ongeveer 80 keer sterker op dan CO₂ in de eerste 20 jaar na uitstoot. Gelukkig blijft methaan niet zo lang in de atmosfeer als CO₂. Waar CO₂ honderden jaren kan blijven hangen, breekt methaan binnen zo’n 12 jaar af. Dit betekent dat als we nu minder methaan uitstoten, we relatief snel effect zien in de vertraging van de opwarming.

De korte versus lange termijn

Om de klimaatverandering op lange termijn te beperken, moeten we stoppen met netto CO₂-uitstoot. Maar op korte termijn heeft het verminderen van methaan een directer effect. Minder methaan in de lucht betekent dat de opwarming tijdelijk afneemt, waardoor we tijd winnen om structurele maatregelen tegen CO₂-uitstoot te nemen. Dit is belangrijk, want elke tiende graad minder opwarming verkleint de kans op extreme hittegolven, droogtes en andere klimaatverstoringen.

Wat kunnen we doen?

Omdat methaanuitstoot uit verschillende bronnen komt, zijn er meerdere manieren om het te verminderen:

• Minder voedselverspilling – Voedselafval draagt bij aan methaanproductie op stortplaatsen. Minder verspilling betekent minder methaan.
• Betere veehouderij – Aanpassingen in veevoer kunnen de methaanproductie door koeien verminderen.
• Methaanlekken dichten – In de olie- en gasindustrie kunnen lekken beter opgespoord en gedicht worden.
• Duurzamere rijstteelt – Door rijstvelden periodiek droog te leggen, kan de methaanuitstoot flink dalen.

Wil je meer weten over de invloed van broeikasgassen en klimaatverandering? In de nieuwste editie van Het Weer Magazine duiken we dieper in de impact van methaan en andere weer- en klimaatgerelateerde onderwerpen. Bestel nu en blijf op de hoogte!